همپایگی طبیعی و تصادفی در زبان فارسی از دیدگاه رده شناسی زبان

مقالۀ حاضر به هدف معرفی تمایز ساخت های همپایۀ طبیعی و تصادفی به بررسی همپایگی در گروه های اسمی با حرف واو آشکار یا محذوف در زبان فارسی پرداخته است. همان گونه که مشاهده شد در نوع همپایگی طبیعی چون «زن و شوهر»، «پدر مادر» همپایه ­های متعلق به یک سطح سلسله­ مراتبی معنا که دارای روابط معنایی مختلف نسبت به همند، به سبب عادت و عُرف اغلب در کنارهم قرار می ­گیرند و یک کل مفهومی را می ­سازند، ولی در همپایگی تصادفی چون «مرد و کیف» هیچ گونه پیش ­فرضی در باهم ­آیی هم­پایه­ ها در کنارهم و همچنین ترتیب آنها وجود ندارد. همچنین ضمن مشاهدۀ امکان غالب حذف حرف عطف در همپایه­ های طبیعی مشاهده شد که در این نوع همپایه هیچ شکست آهنگی وجود ندارد، ولی در همپایه­ های تصادفی با واو محذوف، همپایه­ ها با شکست آهنگ یا مکث از یکدیگر جدا می­ شوند. همچنین نشان داده شد که می ­توان قائل به قرارگیری ساخت های همپایۀ تصادفی، طبیعی و ترکیب برروی یک طیف بود.